မြန်မာပြည်၏ လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခြေအနေသည် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး နိုင်ငံတွင်း ပဋိပက္ခများ၊ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုများနှင့် လူမှုရေးမတည်ငြိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ဆန္ဒပြမှုများ၊ အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် နိုင်ငံရေးအရှုပ်တော်ပုံများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤဆောင်းပါးတွင် မြန်မာပြည်၏ လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခြေအနေနှင့် အနာဂတ်လမ်းကြောင်းများကို ဆွေးနွေးသွားမည်။

၁။ အာဏာသိမ်းမှုနှင့် နိုင်ငံရေးအရှုပ်တော်ပုံ

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူခဲ့ပြီး အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းမှုသည် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် NLD ပါတီ၏ အနိုင်ရမှုကို စစ်တပ်က လက်မခံခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းမှုနှင့်အတူ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ဆန္ဒပြမှုများ စတင်ခဲ့ပြီး ပြည်သူများက ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသည်။

ဆန္ဒပြမှုများသည် ငြိမ်းချမ်းစွာ စတင်ခဲ့သော်လည်း စစ်တပ်က ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး လူပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့သည်။ ထို့အပြင် စစ်တပ်က မီဒီယာများကို ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီး လွတ်လပ်သော သတင်းမီဒီယာများကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ဤအခြေအနေများကြောင့် မြန်မာပြည်သည် နိုင်ငံတကာ၏ ဝေဖန်မှုများနှင့် ပိတ်ဆို့မှုများကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

၂။ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများနှင့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး

အာဏာသိမ်းမှုနှင့်အတူ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများလည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ (PDF) သည် စစ်တပ်ကို တော်လှန်ရန် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ ဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် စစ်တပ်အကြား တိုက်ပွဲများလည်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများကြောင့် ကျေးရွာများစွာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး ပြည်သူများစွာ ဒုက္ခသည်အဖြစ် ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရသည်။ ထို့အပြင် ပဋိပက္ခများကြောင့် လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးအခြေအနေများ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။

၃။ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုနှင့် လူမှုရေးအကျပ်အတည်းများ

အာဏာသိမ်းမှုနှင့် ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများကြောင့် မြန်မာပြည်၏ စီးပွားရေးသည် ကြီးမားသော ထိခိုက်မှုများ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံတကာ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ရပ်တန့်ခြင်းနှင့် ကုန်သွယ်ရေး အခက်အခဲများကြောင့် စီးပွားရေးသည် ကျဆင်းလာခဲ့သည်။ ထို့အပြင် COVID-19 ကပ်ရောဂါကြောင့်လည်း စီးပွားရေးအခြေအနေများ ပိုမိုဆိုးရွားလာခဲ့သည်။

စီးပွားရေးကျဆင်းမှုကြောင့် လူမှုရေးအကျပ်အတည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပြီး ပြည်သူများစွာ အလုပ်အကိုင်များ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ထို့အပြင် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု မရှိခြင်း၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အခက်အခဲများနှင့် ပညာရေးစနစ် ပျက်ပြားခြင်းတို့ကြောင့် ပြည်သူများ၏ ဘဝများ ပိုမိုခက်ခဲလာခဲ့သည်။

၄။ နိုင်ငံတကာ၏ တုံ့ပြန်မှုများ

မြန်မာပြည်၏ လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခြေအနေသည် နိုင်ငံတကာ၏ စိုးရိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် အခြားနိုင်ငံများက မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပိတ်ဆို့မှုများ ပြဌာန်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကုလသမဂ္ဂနှင့် အခြားနိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများက မြန်မာပြည်၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။

သို့သော် နိုင်ငံတကာ၏ တုံ့ပြန်မှုများသည် မြန်မာပြည်၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို သိသိသာသာ မပြောင်းလဲစေခဲ့ပေ။ စစ်တပ်က အာဏာကို ဆက်လက်ကိုင်စွဲထားပြီး ပြည်သူများ၏ ဆန္ဒကို လျစ်လျူရှုထားသည်။

၅။ အနာဂတ်လမ်းကြောင်း

မြန်မာပြည်၏ အနာဂတ်လမ်းကြောင်းသည် မရေရာမှုများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ ပြည်သူများက ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသော်လည်း စစ်တပ်၏ အာဏာကို ဖြုတ်ချရန် ခက်ခဲနေသည်။ ထို့အပြင် ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများနှင့် စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းများကြောင့် နိုင်ငံ၏ အနာဂတ်သည် မရေရာမှုများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။

သို့သော် ပြည်သူများ၏ ဇွဲလုံ့လနှင့် ဒီမိုကရေစီအတွက် ဆန္ဒသည် မပျောက်ကွယ်သေးပေ။ နိုင်ငံတကာ၏ ပံ့ပိုးမှုများနှင့် ပြည်တွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများဖြင့် မြန်မာပြည်သည် အနာဂတ်တွင် ငြိမ်းချမ်းသော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည်ထွန်းကားနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

မြန်မာပြည်၏ လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခြေအနေသည် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး ပြည်သူများသည် ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည်။ အနာဂတ်လမ်းကြောင်းသည် မရေရာမှုများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော်လည်း ပြည်သူများ၏ ဇွဲလုံ့လနှင့် နိုင်ငံတကာ၏ ပံ့ပိုးမှုများဖြင့် မြန်မာပြည်သည် ငြိမ်းချမ်းသော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည်ထွန်းကားနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။